توسط 
کنترل پنل هاست چیست؟ احتمالاً با نام‌هایی مانندCpanel (سی‌پنل)، Plesk (پلسک)، DirectAdmin و WebsitePanel پنل وب‌سایت یا دیگر کنترل پنل‌های مرتبط با خدمات هاستینگ و میزبانی پیش‌تر برخورد کرده‌اید. شاید هم به‌طور مکرر از کنترل پنل‌های نرم‌افزارهای مدیریت شده توسط میزبانی‌گرها استفاده کرده‌اید. اما آیا با ماموریت و وظایف اصلی این کنترل پنل‌ها آشنا هستید؟ و اصولاً معنای و مفهوم علمی کنترل پنل‌های هاست چیست؟
کنترل پنل هاست یک نرم‌افزار است که به شما اجازه می‌دهد تا خدمات هاستینگ خود را مدیریت کنید. این نرم‌افزارها ابزارها و رابط‌های کاربری گرافیکی را فراهم می‌کنند که به شما این امکان را می‌دهند بدون نیاز به دسترسی به خط فرمان، سرویس‌های مربوط به هاست خود را پیکربندی، مدیریت و کنترل کنید.
کنترل پنل هاست چیست؟
قبل از ورود به بررسی انواع کنترل پنل‌های هاست، ضروری است که مفهوم و کاربردهای کنترل پنل هاست را درک کنیم. کنترل پنل هاستینگ به عنوان یک رابط کاربری گرافیکی یا گاهی به صورت رابط متنی مبتنی بر وب، ابزارهایی را فراهم می‌کند که به کمک آن‌ها می‌توانید وب‌سایت، هاست یا سرور خود را مدیریت کنید. ارتباط با کنترل پنل هاست در بیشتر موارد از طریق مرورگر اینترنت انجام می‌شود، اگرچه گاهی اوقات این دسترسی ممکن است به شکلی متفاوت باشد.
شرکت هاستینگی که تصمیم به خرید از آن دارید، ممکن است با توجه به عواملی نظیر اندازه و سابقه، یک یا چند گزینه برای انتخاب کنترل پنل برای شما فراهم کند. کنترل پنل در واقع بخش قابل مشاهده‌ی هاست شماست؛ به همین دلیل، ویژگی‌های پیش‌فرض آن به طور قابل توجهی تجربه شما به عنوان کاربر هاست را تعیین می‌کند. این امر باعث می‌شود که در انتخاب کنترل پنل هاست به خصوص توجه ویژه‌ای داشته باشید.
بیشتر بخوانید: ساب دامین چیست؟
کاربرد کنترل پنل هاست چیست؟
کنترل پنل هاست به مسئولیت‌های متعددی می‌پردازد. به طور کلی، از طریق این رابط گرافیکی می‌توانید بسیاری از عملیات‌ها را بر روی هاست خود انجام دهید. در ادامه، به برخی از این وظایف اشاره شده است:
- مدیریت حساب هاست
- مدیریت دامنه‌های خریداری شده
- مدیریت ایمیل‌ها
- استفاده از پروتکل FTP
- مدیریت پایگاه داده
- مدیریت فایل‌های موجود بر روی هاست
- پشتیبان‌گیری از اطلاعات
برخی از این وظایف، مانند آپلود فایل‌های نصبی وردپرس، فقط یکبار انجام می‌شوند، در حالی که برخی دیگر از وظایف دوره‌ای عمل می‌کنند. به عنوان مثال، عملیات پشتیبان‌گیری از اطلاعات هاست یا پایگاه داده به صورت دوره‌ای انجام می‌شود.
آشنایی با انتظارات شما از هاست، به شما کمک می‌کند تا کنترل پنل هاست مناسب‌تری را انتخاب کنید.
بیشتر بخوانید: کلود لینوکس چیست؟
انواع کنترل پنل میزبانی وب
تا اینجا، درباره کاربردهای کنترل پنل هاست به اطلاعاتی دست یافتیم؛ اما حالا نیاز است که با انواع کنترل پنل هاستینگ آشنا شویم. در ادامه، شش نمونه از کنترل پنل‌های معروف برای میزبانی وب را معرفی خواهیم کرد.
کنترل پنل سی پنل(cPanel)
Cpanel دارای فیچرهای متنوعی است و از جمله مزایای آن قرار گرفتن تمام این فیچرها در یک صفحه است؛ به این ترتیب همه چیز به راحتی قابل دسترسی است و نیازی به پرهیز از منوها و زیرمنوهای مختلف برای انتخاب فیچرها نیست. در ادامه، به برخی از ویژگی‌های مهم این کنترل پنل اشاره می‌کنیم:
- تنظیمات نام دامنه
- ایجاد و مدیریت ایمیل، شامل فیلترهای ضد اسپم، سیستم پاسخگویی خودکار به ایمیل‌های دریافتی و ایجاد ایمیل‌های انتقالی
- ارائه لاگ‌های مربوط به بازدیدکنندگان از ایمیل‌ها و خطاهای ایجاد شده در حین ارسال ایمیل
- ایجاد و مدیریت پایگاه داده
- فیچرهای مرتبط با امنیت هاست، از جمله مسدودسازی IP و ایجاد دایرکتوری‌های محافظت‌شده با رمزعبور
- نظارت بر عملکرد هاست یا سرور
- ایجاد نسخه پشتیبان از وب‌سایت و اتوماسیون این کار
- مدیریت فایل‌ها از طریق File Manager و استفاده از پروتکل FTP
کنترل پنل هاست دایرکت ادمین(Direct Admin)
کنترل پنل هاست DirectAdmin را می‌توان یکی از ساده‌ترین، سریع‌ترین و پایدارترین انواع کنترل پنل هاستینگ دانست. این کنترل پنل برای سیستم‌عامل‌های لینوکس و BSD در دسترس است و رابط کاربری بسیار کاربرپسندی دارد. به هاستی که از این کنترل پنل استفاده می‌کند، هاست DirectAdmin گفته می‌شود.
تمامی گزینه‌های مورد نیاز در DirectAdmin به‌طور کاملاً دسته‌بندی‌شده در یک صفحه قرار گرفته‌اند. همچنین، در این کنترل پنل سطوح دسترسی مختلفی مانند Administrator، User و Reseller وجود دارند که بسته به نیاز شما، می‌توانید از هر‌یک از آن‌ها استفاده کنید.
برخی از گزینه‌های مهمی که به‌طور پیش‌فرض در کنترل پنل هاست DirectAdmin وجود دارند عبارت‌اند از:
- ابزار ضد‌هرزنامه داخلی
- امکان مشاهده آمار کامل میزان استفاده از منابع هاست یا سرور
- امکان مدیریت کامل DNS
- ایجاد و مدیریت پایگاه داده
- تهیه بکاپ از اطلاعات قرار‌گرفته روی هاست
- File Manager
با در نظر گرفتن تمامی این ویژگی‌ها، سادگی استفاده از DirectAdmin می‌تواند به‌عنوان یکی از ویژگی‌های متمایز‌کننده تلقی شود. فراموش نکنید که برای استفاده از این کنترل پنل هاست، به دانش فنی خاصی نیاز نخواهید داشت.
کنترل پنل هاست پلسک(Plesk)
کنترل پنل هاست Plesk نیز یکی از پنل‌های محبوب است که برای مدیریت هاست و سرور استفاده می‌شود. در مقایسه با Cpanel، Plesk از هر دو سیستم‌عامل لینوکس و ویندوز پشتیبانی می‌کند. این موضوع به دلیل کمبود کنترل پنل‌های مختلف برای سیستم‌عامل ویندوز، Plesk را به گزینه محبوبی در بین کاربران سرور ویندوز تبدیل کرده است.
استفاده از Plesk بسیار آسان است. تمامی گزینه‌های لازم در یک منو و زیرمنوها در سمت چپ داشبورد این کنترل پنل قرار دارند. همچنین، با استفاده از Plesk، می‌توانید چندین هاست یا سرور را تنها در یک داشبورد مدیریت کنید.
رابط کاربری Plesk بسیار ساده و شهودی است و تمام کارها را می‌توان تنها با چند کلیک انجام داد. همچنین، Plesk ابزارهای متنوعی را برای اتوماسیون در اختیار شما قرار می‌دهد. استفاده کاربردی از این ابزار باعث خواهد شد تا بتوانید بدون نگرانی از سرور و هاست خود، زمان خود را صرف توسعه وب کنید.
در Plesk، چهار سطح دسترسی به کنترل پنل وجود دارد که هرکدام مجوزهای متفاوتی دارند:
- Administrator: بالاترین سطح دسترسی را دارد و می‌تواند تنظیمات سیستمی و مدیریت سرورهای مختلف را انجام دهد.
- امکان ایجاد و مدیریت دامنه‌ها را دارد و توسط Administrator مدیریت می‌شود.
- Domain Owner: تنها توانایی مدیریت یک دامنه را دارد و گزینه‌های مدیریتی به‌طور پیش‌فرض تعریف شده‌اند.
- Mail User: پایین‌ترین سطح دسترسی را دارد و تنها می‌تواند به رابط کاربری Webmail وارد شود و مدیریت رمزهای عبور و فیلترهای مربوط به هرزنامه را انجام دهد.
کنترل پنل هاست اچ پنل(hPanel)
هاستینگر hPanel، کنترل پنل هاستی است که به طور اختصاصی برای مشتریان خود روی هاست اشتراکی لینوکس طراحی شده است. ظاهراً، hPanel به cPanel شباهت دارد؛ اما استفاده از آن حتی از cPanel هم ساده‌تر است. به‌عنوان مثال، هرچند که تمامی گزینه‌های این پنل مشابه cPanel در یک صفحه قرار دارند، اما با انتخاب هر گزینه، فیچرهای دیگر همچنان در منوی جانبی و در سمت چپ صفحه در دسترس خواهند بود. این ویژگی به شما امکان می‌دهد تا بین گزینه‌های مختلف به راحتی جابه‌جا شوید.
هاستینگر hPanel تقریباً تمامی فیچرهای اساسی مورد نیاز شما را داراست؛ از مدیریت دامنه و ایمیل گرفته تا ویرایشگر DNSها، مدیریت فایل، پایگاه داده و … . همچنین، این کنترل پنل گزینه‌های دیگری برای ارتقای امنیت حساب نیز ارائه می‌دهد؛ از جمله تنظیم رمز عبور برای دایرکتوری‌ها، مسدود کردن IPهای خاص، و پیکربندی تنظیمات محافظت از Hotlinkها.
مقاله پیشنهادی: سرور اختصاصی چیست؟
کنترل پنل هاست وب مین(Webmin)
کنترل پنل هاست Webmin یکی از پنل‌هایی است که نمی‌توان آن را در دسته‌بندی پنل‌های ساده و کاربرپسند قرار داد. این پنل برای سیستم‌عامل‌های یونیکس، از‌جمله سیستم‌های BSD و لینوکس و سولاریس در‌دسترس است. همچنین، می‌توان به‌صورت محدود از این پنل برای سیستم‌عامل ویندوز استفاده کرد؛ اما تمامی فیچرهای آن در‌دسترس نخواهد بود.
رابط کاربری Webmin چندان ساده و کاربرپسند نیست؛ اما کاملاً تنظیم‌شدنی است. به‌عنوان مثال، این کنترل پنل یک وب سرور آپاچی دارد که با استفاده از آن می‌توان پیکربندی دستورالعمل‌ها و فیچرهای آپاچی را انجام دهید.
علاوه‌بر‌این، توسعه‌دهندگان Webmin چندین پنل را بر‌اساس Webmin cPanel ایجاد کرده‌اند تا با اهداف و انواع میزبانی مطابقت داشته باشد. برخی از این پنل‌ها عبارت‌اند از:
Usermin: رابط وب برای مدیریت ایمیل‌ها، تنظیم فیلترهای ایمیل، رمزعبور و…
Cloudmin: رابط کاربری برای مدیریت سرورهای مجازی
Virtualmin: رابط کاربری برای مدیریت چندین هاست مجازی؛ مانند Plesk
استفاده از Webmin ممکن است به‌سادگی رقبای خود مانند cPanel یا دایرکت ادمین نباشد؛ اما ویژگی مهم آن رایگان‌بودنش است. همچنین، Webmin را می‌توان جزو معدود کنترل پنل‌های هاست دانست که تقریباً روی تمامی سیستم‌عامل‌ها نصب می‌شود.
بیشتر بخوانید: وب سرور چیست؟
کنترل پنل هاست ISPManager
اگر تاکنون نام کنترل پنل هاست ISPManager را نشنیده‌اید، این موضوع خیلی عجیب نیست. ISPManager یکی از پنل‌های مدیریت هاست است که اصولاً در کشورهای اروپای‌شرقی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این پنل دو نسخه Lite و Business دارد:
در نسخه Lite، علاوه بر امکاناتی که کم‌و‌بیش در تمامی مدل‌های کنترل پنل هاست مشترک قابل دسترسی است، می‌توان از ویژگی‌هایی مانند مدیریت وب سرور، تعریف حساب‌های کاربری با سطوح دسترسی متفاوت، Import کردن اطلاعات از سرورهای دیگر و… استفاده کرد. این نسخه از ISPManager عمدتاً در سرورهای اختصاصی و سرورهای مجازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نسخه Business این پنل امکاناتی برای مدیریت سرورها و هاست‌های متعدد دارد. این ویژگی باعث شده است که نسخه Business این پنل به‌عنوان یک گزینه مناسب برای استفاده در هاست‌های اشتراکی شناخته شود.
سخن آخر
کنترل پنل هاست چیست؟ کنترل پنل هاست یکی از مفاهیمی است که در هنگام خرید خدمات میزبانی وب با آن مواجه می‌شوید. به طور ساده، کنترل پنل یک رابط کاربری گرافیکی است که به شما اجازه می‌دهد تا سرور یا هاست خود را مدیریت کنید. بدون استفاده از کنترل پنل، شما ممکن است برای ارتباط و مدیریت هاست یا سرور خود از رابط خط فرمان استفاده کنید که برای بسیاری از افراد جذاب نیست. با این حال، چندین نوع از پنل‌های مدیریت هاست وجود دارد که هر یک ویژگی‌ها، مزایا و معایب خود را دارند. در این مقاله از نایس نت، به بررسی انواع کنترل پنل هاست پرداخته و شش مثال از کنترل پنل‌های معروف را معرفی کرده‌ایم. همچنین، به نکاتی اشاره کرده‌ایم که باید در نظر داشته باشید هنگام خرید یک پنل مدیریت هاست.